Nhà thầu xây dựng có cần chứng chỉ hành nghề không?

# Nhà thầu xây dựng có cần chứng chỉ hành nghề không?

Ngành xây dựng là một trong những lĩnh vực đòi hỏi tính chuyên môn và trách nhiệm cao. Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, việc sở hữu chứng chỉ hành nghề xây dựng không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là yếu tố then chốt khẳng định uy tín và năng lực của nhà thầu. Vậy nhà thầu xây dựng có cần chứng chỉ hành nghề không? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp câu trả lời chi tiết, chính xác và mang tính cập nhật cao từ kinh nghiệm thực tế và các quy định pháp luật hiện hành.

Chứng chỉ hành nghề xây dựng là gì?

Chứng chỉ hành nghề xây dựng là văn bản pháp lý do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, nhằm xác nhận cá nhân hoặc tổ chức có đủ năng lực chuyên môn để thực hiện các hoạt động trong lĩnh vực xây dựng như thiết kế, giám sát, thi công…

Theo quy định tại Nghị định 15/2021/NĐ-CP, chứng chỉ hành nghề là một điều kiện bắt buộc đối với các cá nhân và tổ chức tham gia vào công tác xây dựng công trình.

Các loại chứng chỉ phổ biến gồm:

• Chứng chỉ hành nghề thiết kế xây dựng

• Chứng chỉ hành nghề giám sát thi công

• Chứng chỉ hành nghề khảo sát xây dựng

• Chứng chỉ hành nghề quản lý dự án đầu tư xây dựng

• Chứng chỉ hành nghề định giá xây dựng

Đây là cơ sở để nhà thầu chứng minh trình độ chuyên môn và kinh nghiệm, đồng thời là yêu cầu bắt buộc khi tham gia các dự án có vốn ngân sách nhà nước hoặc các dự án đầu tư lớn.

Nhà thầu xây dựng có bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề?

Câu trả lời là CÓ, nhưng có sự phân biệt giữa cá nhân và tổ chức.

1. Đối với cá nhân:

Cá nhân làm việc với vai trò chủ trì thiết kế, chủ trì giám sát, hoặc trực tiếp đảm nhận các hoạt động chuyên môn kỹ thuật thì bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề phù hợp.

Ví dụ: Kỹ sư giám sát công trình bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng.

2. Đối với tổ chức:

Các doanh nghiệp xây dựng (nhà thầu) khi tham gia hoạt động thi công không nhất thiết phải có chứng chỉ hành nghề, tuy nhiên phải có người đại diện chuyên môn có chứng chỉ phù hợp trong hồ sơ năng lực.

Điều này có nghĩa là doanh nghiệp không bắt buộc có chứng chỉ hành nghề, nhưng phải thuê hoặc có nhân sự có chứng chỉ để đủ điều kiện tham gia gói thầu hoặc thi công dự án.

Tìm hiểu thêm: Điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề xây dựng

Vì sao chứng chỉ hành nghề lại quan trọng đối với nhà thầu?

Sở hữu chứng chỉ hành nghề là cách để nhà thầu:

• Khẳng định năng lực chuyên môn với đối tác, chủ đầu tư

• Đáp ứng yêu cầu pháp luật khi tham gia đấu thầu, thi công công trình

• Tránh các rủi ro pháp lý do thiếu điều kiện hành nghề

• Tăng cơ hội trúng thầu các dự án lớn, đặc biệt là các gói thầu từ nhà nước

“Không có chứng chỉ hành nghề, nhà thầu có thể bị loại ngay từ vòng xét hồ sơ.”

Chính vì vậy, việc đầu tư cho nhân sự học và thi lấy chứng chỉ là chiến lược dài hạn, thông minh cho doanh nghiệp xây dựng hiện nay.

Những trường hợp nào không cần chứng chỉ hành nghề?

Mặc dù phần lớn các hoạt động xây dựng cần chứng chỉ, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ:

• Thi công nhà ở riêng lẻ có quy mô nhỏ

• Các công trình cấp 4 không thuộc danh mục yêu cầu chứng chỉ

• Hoạt động quản lý thi công nội bộ của doanh nghiệp

Tuy nhiên, các trường hợp này cũng phải đảm bảo có nhân sự có chuyên môn phù hợp, và đôi khi địa phương vẫn có thể yêu cầu xác nhận năng lực hành nghề.

Đọc thêm: Phân biệt công trình cần và không cần chứng chỉ hành nghề

Quy trình cấp chứng chỉ hành nghề xây dựng

Quy trình hiện nay đã được số hóa và đơn giản hóa nhiều bước, giúp cá nhân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận hơn.

Các bước cơ bản:

1. Chuẩn bị hồ sơ gồm: bằng cấp, xác nhận kinh nghiệm, đơn đề nghị cấp chứng chỉ

2. Nộp hồ sơ trực tuyến trên cổng dịch vụ công của Bộ Xây dựng

3. Thi sát hạch trực tuyến

4. Nhận chứng chỉ điện tử nếu đạt yêu cầu

Thời gian xử lý thường khoảng 20 – 30 ngày làm việc tùy loại chứng chỉ.

Điều kiện chung để cấp chứng chỉ:

• Có trình độ chuyên môn phù hợp (đại học trở lên)

• Có kinh nghiệm hành nghề thực tế (tối thiểu 3 – 5 năm)

• Không bị cấm hành nghề hoặc vi phạm pháp luật liên quan đến xây dựng

Chứng chỉ hành nghề có thời hạn bao lâu?

Hiện nay, chứng chỉ hành nghề xây dựng có thời hạn 10 năm, sau đó phải làm thủ tục gia hạn hoặc cấp lại.

Nếu không gia hạn đúng thời gian, chứng chỉ sẽ mất hiệu lực và không được sử dụng trong các hoạt động xây dựng.

Việc theo dõi và gia hạn đúng hạn sẽ giúp nhà thầu duy trì năng lực pháp lý liên tục, không bị gián đoạn hoạt động.

Mức phạt nếu hành nghề không có chứng chỉ

Theo Nghị định 16/2022/NĐ-CP, hành vi hành nghề xây dựng mà không có chứng chỉ có thể bị:

• Phạt tiền từ 20 – 40 triệu đồng đối với cá nhân

• Phạt tiền từ 40 – 80 triệu đồng đối với tổ chức

• Buộc dừng hoạt động hành nghề

Ngoài ra, chủ đầu tư có thể hủy hợp đồng, thu hồi bảo lãnh, gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp.

Xem thêm: Cập nhật mới về mức xử phạt xây dựng không phép

Những lưu ý khi xin cấp chứng chỉ hành nghề

Để tăng tỷ lệ được cấp chứng chỉ, nhà thầu và cá nhân nên chú ý các yếu tố sau:

• Chuẩn bị đầy đủ bằng cấp và hồ sơ xác minh kinh nghiệm

• Tham gia khóa ôn tập và luyện thi sát hạch chuyên sâu

• Lựa chọn hình thức đăng ký trực tuyến để tiết kiệm thời gian

• Theo dõi thông báo từ Cục Quản lý hoạt động xây dựng

Một chứng chỉ đạt chuẩn không chỉ là “tấm vé” pháp lý mà còn là bằng chứng thể hiện sự đầu tư chuyên nghiệp và nghiêm túc của nhà thầu.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

❓ Nhà thầu nhỏ có cần chứng chỉ hành nghề không?

Có, nếu nhà thầu thi công công trình vượt quy mô cho phép hoặc tham gia đấu thầu thì vẫn cần chứng chỉ hành nghề hoặc nhân sự có chứng chỉ.

❓ Có thể thuê người có chứng chỉ để bổ sung vào hồ sơ không?

Được phép, miễn là người đó là nhân sự hợp pháp của doanh nghiệp và chịu trách nhiệm chuyên môn.

❓ Chứng chỉ hết hạn có sử dụng được không?

Không. Chứng chỉ hết hạn không còn giá trị pháp lý, nhà thầu phải làm thủ tục gia hạn hoặc xin cấp mới.

Kết luận

Với những thông tin trên, có thể khẳng định rằng: Nhà thầu xây dựng có cần chứng chỉ hành nghề, đặc biệt là trong các dự án có quy mô, vốn ngân sách hoặc yêu cầu kỹ thuật cao. Việc sở hữu chứng chỉ không chỉ giúp doanh nghiệp hợp thức hóa hoạt động, mà còn tăng sức cạnh tranh và uy tín trên thị trường.

Nếu bạn là nhà thầu hoặc đang chuẩn bị hành nghề trong lĩnh vực xây dựng, hãy chủ động cập nhật và hoàn thiện hồ sơ chứng chỉ để không bỏ lỡ các cơ hội phát triển chuyên nghiệp.

Xem thêm các hướng dẫn chi tiết về hồ sơ và thi chứng chỉ tại chuyên mục Pháp lý xây dựng

Bạn có muốn mình hướng dẫn chi tiết cách đăng ký chứng chỉ hành nghề online không?